Fellowships

Dit project onderzoekt welke sociaal-beleidsalternatieven steun krijgen van verschillende groepen in de Nederlandse samenleving. Het brengt in kaart wat mensen belangrijk vinden in sociaal beleid en waarom. Wie heeft recht op ondersteuning, onder welke voorwaarden? Welke doelen moet beleid nastreven: gaat het om werk, bestaanszekerheid of welzijn? Roosma is geïnteresseerd of mensen de voorkeur geven aan bestaande regelingen of nieuwe vormen van beleid, zoals basisbanen of een basisinkomen. Het maakt duidelijk welke toekomst burgers zien voor de Nederlandse verzorgingsstaat.

Foto: Kirsten van Santen

Goderis wil meer inzicht krijgen in de mate waarin de bijstandsuitkering en andere inkomensondersteuning voor mensen met weinig geld hun doel bereiken. Hij kijkt daarbij zowel naar landelijk beleid als naar hulp vanuit gemeenten en liefdadigheidsorganisaties. Daarnaast zal het onderzoek zich ook richten op het verklaren van verschillen in de hulp die groepen burgers krijgen, zoals bijvoorbeeld de verschillen tussen werkenden en werklozen.

Seibel wil meer inzicht krijgen in de relatie tussen het begrip dat migranten hebben van de Nederlandse verzorgingsstaat en het gebruik van uitkeringen wat betreft gezondheidszorg, kinderopvang, pensioenen en werkloosheid. Door de belangrijkste barrières in kaart te brengen, wil ze informatie verschaffen voor beleidsontwikkeling.

Er is een levendige discussie gaande over welke maatregelen organisaties kunnen nemen om etnische discriminatie op de arbeidsmarkt te verminderen. Over het broodnodige draagvlak voor dit soort maatregelen – en hoe dat te vergroten – weten we echter nog opvallend weinig. Dit project draagt bij aan het dichten van dit gat in onze kennis. Het onderzoekt de mate van steun voor (of weerstand tegen) antidiscriminatie- of diversiteitsmaatregelen onder burgers in Nederland en andere Europese landen.

In hoeverre moet het mededingingsrecht toezicht houden op collectieve acties door werknemers (onderhandelingen, overeenkomsten, boycotten of stakingen)? De meningen over deze vraag kunnen radicaal verschillen. Maar achter de normatieve vraag verbergen zich vaak angsten voor het doel en de aard van het mededingingsrechtelijk toezicht. Hoe intensief en hoe extensief moet een beoordeling van collectieve werknemersacties zijn? Dit project ontwikkelt drie scenario’s voor het beoordelen van collectieve werknemers’ acties in het kader van het mededingingsrecht om op deze vragen een antwoord te bieden.

“Het fellowship is een fantastische kans voor onderzoekers die werken aan arbeids- en sociale zekerheidsvraagstukken om onderzoek te doen in een interdisciplinaire omgeving. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe verrijkend deze ervaring is geweest.”

In het kader van zijn Instituut Gak fellowship ontwikkelt Thomas Kampen nieuw onderzoek naar de impact van de coronacrisis op arbeidsmarktinclusie van mensen met een arbeidsbeperking. De coronacrisis heeft gevolgen voor ons denken over werk, zoals waar het verricht wordt, hoe we samenwerken met collega’s en hoe we werk combineren met bijvoorbeeld zorgtaken. Wat betekent dit voor de inclusie op de arbeidsmarkt van mensen met een arbeidsbeperking?

In hoeverre ervaren bijstandsgerechtigden arbeid die zij verrichten in (‘onvrije’) verplichte re-integratietrajecten als waardevol werk? En in hoeverre beïnvloeden deze ervaringen de motivatie van bijstandsgerechtigden om uit te stromen naar regulier betaalde arbeid? Op basis van een analyse van eerder verzameld (kwalitatief) empirisch materiaal zal een antwoord worden geformuleerd op deze vragen.

Dit project onderzoekt de politiek rond arbeidersrechten binnen verzorgingsstaten. Het project bestaat uit een vergelijking tussen vakbondsvorming en beleidsontwikkeling, gericht op drie domeinen aan de Nederlandse verzorgingsstaat: kinderopvang, langdurige  zorg en huishoudelijk werk. In hoeverre en op welke wijze zijn de belangen van werknemers in elk van deze domeinen vertegenwoordigd? Onder welke omstandigheden kunnen vertegenwoordigers van werknemers invloed uitoefenen op beleidsverandering? Het project is innovatief in zijn focus (sectoren waarin  vooral vrouwen, migranten en laagopgeleide mensen werken) en legt een verbinding tussen literatuur over verzorgingsstaten en arbeidsverhoudingen. Het betreft een theorie-gestuurde studie, waarbij gebruikgemaakt wordt van process tracing, een methode die het causale proces in zijn context analyseert.

Dit project wil het beroemde werk van Abram de Swaan over de geboorte en ontwikkeling van nationale verzorgingsstaten heroverwegen. Gezien een aantal ingrijpende veranderingen in de sociale, economische en politieke samenstelling van de welvaartsstaten van vandaag, zal de nadruk liggen op het ontwikkelen van nieuwe visies op welvaart en welzijn. Is het nationale niveau nog steeds  relevant of hebben we visies nodig die ‘het globale’ en ‘het lokale’ verbinden? Is de verzorgingsstaat nog steeds in de eerste plaats een institutie met een beschermende functie, of moeten we andere  functies voorzien, zoals verbinden en activeren? Zijn staten nog steeds de leidende actoren, of zijn andere instellingen en niveaus van solidariteit denkbaar en wenselijk? Vertegenwoordigers van verschillende maatschappelijke sectoren (politiek, kunst, wetenschap, industrie, maatschappelijke organisaties, enzovoort) zullen worden uitgenodigd om tijdens rondetafelgesprekken creatieve en innovatieve ideeën over verzorgingsstaathervorming te bespreken. De resultaten van het project zullen in een bundel worden gepubliceerd.